Göbeklitepe’de tiyatro izleri

Van’da görev yapan Prof. Dr. Adnan Tönel, dünyada ilk tiyatro hareketinin başladığı topraklar olarak Şanlıurfa’nın Göbeklitepe bölgesini işaret etti.

Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir Kültür Sanat Fabrikası’nda düzenlenen ‘Tiyatronun Başlangıcına Yolculuk’ konferansında konuşan Prof. Dr. Adnan Tönel, dünyanın şu ana kadar bilinen en eski yapısının Göbeklitepe olduğunu söyledi. Tönel, “12 bin 500 yıl önceye tarihlenen neolitik yerleşim yeri, o çağın insanlarının sosyal yaşam alanları olarak hastane, okul, alışveriş, inanç ve kültür merkezi olarak tanımlanıyor. Mabet alanında çok sayıda T sütun ve bu sütunlara kazınmış hayvan şekilleri bulunmakta. Arkeolojik gözlemlerime dayalı olarak çok sayıda dikilmiş bu sütunlar üstüne kazınmış insan bacaklı turna kuşu ve kaplumbağalarla dans eden insan tasvirlerinin Göbeklitepe sosyal hayatında insanların bölgede çok sayıda bulunan turna kuşunu kutsallaştırmış olabileceğini ve turna kuşu kostümleri giyip dans etmelerinin burada bir tiyatro hareketinin var olduğuna dair önemli göstergelerdir” dedi.

İnsanlık tarihinin bu en eski yerleşik yaşam alanında tiyatro ile ilişkili olabilecek emarelerin bulunduğunu ifade eden Tönel, “Yerli halk, doğum ve ölü gömme törenlerinde maske ve turna kuşu kanadından kostümleri veya hayvan kostümleri de kullanarak bolluk bereket, av ve şifa temalı dans taklitleriyle gösteriler yapmış. Şu ana kadar bu arkeolojik bölgede turna kuşu kanatları, tilki postu ve maskeler bulunduğunu ve tiyatro tarihinin ilk işaretleri diyebileceğimiz maskelerin ve turna kanatlarının delinerek omuzlara takılarak toplu dansların Anadolu’da ilk bereket duası ya da hasat şenliği anlamına geliyor” diye konuştu.

Kaynak: IHA